Τα φώτα στη γραμμή παραγωγής σβήνουν. Οι άλλοτε ζωηρές αντρικές φωνές που ηχούσαν στο χώρο έχουν σωπάσει από μέρες. Ο τόπος μοιάζει έρημος και τώρα ο μόνος ήχος που ακούγεται είναι το κλειδί που γυρνά και με το οποίο εκείνος κλείνει την βαριά πόρτα. Βγαίνει στο δρόμο του νησιού, το ψιλό χιόνι πέφτει στην άσφαλτο και το χειμωνιάτικο τοπίο εντείνει ακόμα περισσότερο την εσωτερική του φουρτούνα.
Ο Α. Γ., προϊστάμενος της αποθήκης της Enfield-Νεώριον Ε.Π.Ε, κρατά σφιχτά στα χέρια του το κλειδί του εργοστασίου. Μάτια στο κενό, χέρια ιδρωμένα, μέλλον αβέβαιο. Η μορφή του σε όσους χωριανούς περνούν μπροστά του μοιάζει αλλόκοτη, όμως, αλήθεια μια τέτοια ευθύνη-ακόμα και εάν αυτός εκτελούσε μόνο τις συνέπειές της, του κλεισίματος ενός εργοστασίου που έδινε δουλειά σε ντόπιους και αποτελούσε μία καινοτόμο βιομηχανική μονάδα, άραγε ποιον θα μπορούσε να αφήσει ασυγκίνητο.
Έτος 1976 και η συγκεκριμένη εικόνα ίσως να μην αποτελεί σοκ για εκείνη την εποχή; βιομηχανίες ανοίγουν και κλείνουν με ταχείς ρυθμούς ανά την Ελλάδα άλλοτε από αυξημένο ανταγωνισμό, άλλοτε από έλλειψη στήριξης από το κράτος και την γραφειοκρατία και άλλοτε από λανθασμένες εκτιμήσεις του ιδιοκτήτη.
Όμως εδώ, δεν πρόκειται για ακόμα μία συνηθισμένη βιομηχανία, αλλά για μία πρωτοπόρο επιχείρηση η οποία παρήγαγε το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο στον κόσμο, το E 8000, και η παραγωγή αυτή έγινε στην Ελλάδα. Μπορεί η ιστορία της εταιρείας να ξεκινά στη Μεγάλη Βρετανία, και στο νησί Isle of Wight, όμως με απόφαση του ιδιοκτήτη της, εφοπλιστή Γιάννη Γουλανδρή, η παραγωγή μεταφέρεται στην Ελλάδα και στο νησί της Σύρου.
Ένα παλιό νηματουργίο γίνεται το εργοστάσιο, η «καρδιά» της βιομηχανικής αυτής πρωτοπορίας, και ντόπιοι τεχνίτες αρχίζουν την παραγωγή του αυτοκινήτου. Τα χέρια τους μέχρι εκείνη τη στιγμή το μόνο που ξέρουν να φτιάχνουν είναι βαπόρια καθώς, είναι όλοι τους καραβομαραγκοί. Το αποτέλεσμα δικαιώνει τον αγώνα, ένα λειτουργικό και καινοτόμο αυτοκίνητο με ηλεκτρικό κινητήρα 8,2 ίππων, τελική ταχύτητα 80χλμ/ώρα και μήκος 2,7 μέτρα είναι γεγονός και εκείνοι στέκονται περήφανα δίπλα στον κόπο της δουλειάς τους.
Παρά την επιτυχία της παραγωγής η καινοτομία δεν βρίσκει το πρόσφορο έδαφος που χρειάζεται για να καλλιεργηθεί αλλά και για να αναπτυχθεί με αποτέλεσμα το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο στον κόσμο που μπήκε σε παραγωγή πολύ προτού τα σύγχρονα ηλεκτρικά κυκλοφορήσουν και πολύ προτού η περιβαλλοντική κρίση και λόγοι αναζήτησης εξοικονόμησης ενέργειας αρχίσουν να ενδιαφέρουν πολίτες και πολιτικούς, χάνει έδαφος.
Οι ελληνικοί δρόμοι δεν θα το «υποδεχθούν» ποτέ μιας και το κράτος δεν θα χορηγήσει επίσημη άδεια για την κυκλοφορία του. Τα περίπου 123 αυτοκίνητα που το εργοστάσιο κατάφερε να παράγει στέλνονται κατευθείαν στο εξωτερικό.
Ο Α.Γ. παρά τα χρόνια που έχουν περάσει στέκει σήμερα με μάτια περήφανα. Άλλωστε έχει δει το θαύμα να υλοποιείται από χέρια φίλων του και συγχωριανών του που δούλεψαν με προσπάθεια, κόπο και όνειρα και υλοποίησαν στην Ελλάδα και σε ένα νησί μία καινοτομία. «Προσπαθήσαμε να φτιάξουμε κάτι για την Ελλάδα, αλλά το κράτος δεν μας βοήθησε ούτε στιγμή».
Υ.Γ. Το αυτοκίνητο Enfield 8000 της φωτογραφίας είναι μία από τις πολλές ενδιαφέρουσες ιστορίες της ελληνικής βιομηχανίας που παρουσιάζονται στην έκθεση «160 χρόνια Made in Greece”.
Με τους οικονομικούς δείκτες και τους αριθμούς να αποτυπώνουν την δεδομένη εικόνα του οικονομικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο λειτουργούμε ο συμβολισμός της έκθεσης αυτής είναι πως ακόμη πιο σημαντικό να μελετούμε και την ιστορία που αυτοί αντικατοπτρίζουν.
Η λεπτομερής μελέτη και ανάλυσή τους δεν μας εγγυάται το μέλλον ούτε θα αποτελέσει παράγοντα οικονομικής ευημερίας. Είναι όμως η μόνη μας ελπίδα να διδαχθούμε από το παρελθόν και να ενεργήσουμε καταλλήλως για το πώς τέτοιες ιδέες θα αποτελέσουν το παρόν και όχι μόνο μία ακόμη σελίδα στα βιβλία της οικονομικής ιστορίας της χώρας.