Το Πεδίον του Άρεως είναι ένα πάρκο που στέκει στο κέντρο της πόλης μας, αλλά και μιας διαχρονικής διαμάχης. Και, ενώ, η πολιτική επικαιρότητα περιστρέφεται γύρω από την “καθαρή έξοδο” στις αγορές, το πρόβλημα της καθαρής εξόδου στα πάρκα της Αθήνας μοιάζει διαχρονικότερο από το οικονομικό μας ζήτημα.
Η βόλτα μας ξεκινούσε από την οδό Κερκύρας. Οι τρεις μας, με εμένα στη μέση, κατεβαίναμε τον δρόμο ενώ, η σκιά των δέντρων κάλυπτε τις αχτίδες του ήλιου που τώρα, καθώς πλησιάζαμε προς το μεσημέρι δυνάμωναν. Η διαδρομή από το σπίτι διαρκούσε μόλις λίγα λεπτά και το πεζοδρόμιο, φαρδύ, μας χωρούσε δίπλα-δίπλα, καθώς διανύαμε τον όμορφο αυτό δρόμο μέχρι το πάρκο. Προσεγμένα μαγαζιά, άνθρωποι γελαστοί αποτύπωναν την καθημερινότητα μίας αλλιώτικης Κυψέλης. Στο τέλος, και καθώς φτάναμε στο φανάρι της οδού Ευελπίδων, το οπτικό μας πεδίο μπορούσε πια, ανεμπόδιστο, να παρατηρήσει το πάρκο και την ομορφιά του.
Για τους πολίτες μίας κοινωνίας η ποιότητα ζωής καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη δυνατότητα να βρίσκουν υποδομές “πρασίνου”, που να συνδυάζουν την ασφάλεια, με την καθαριότητα καθώς, και την εύκολη πρόσβαση. Και για εκείνη την εποχή, οι περιπατητές του Πεδίον του Άρεως νιώθαμε πως αυτό, σε ένα μεγάλο βαθμό καθορίζει τη δική μας. Ύστερα, όλα άλλαξαν.
Το πάρκο των 27 στρεμμάτων, που βρίσκεται ανάμεσα σε αρχιτεκτονικά κοσμήματα αλλά και σε αψυχολόγητα οικοδομήματα, κάποτε άκμαζε αποτελώντας χώρο συγκέντρωσης όλων των ηλικιών, και μία ιδανική τοποθεσία πρασίνου μέσα στη τσιμεντένια πόλη. Οι όροφοι των κτιρίων αυξάνονταν, στεγάζωντας ψυχές και όνειρα, όμως το πάρκο της απεγνωσμένης για αλλαγή Αθήνας συνέχιζε να καθρεφτίζει τις ελάχιστες στιγμές γαλήνης και κοινωνικότητας των κατοίκων της.
Μάλιστα, ο ιστορικός γυμναστικός σύλλογος του Πανελληνίου διάλεξε τη μια του άκρη για να στεγάσει τις εγκαταστάσεις του, και εκεί, δίπλα στο πάρκο, παιδιά και νέοι άρχισαν να γυμνάζονται καθημερινά με βαθιά πίστη στο ιδεώδες του αθλητισμού και με όνειρο την εκπροσώπηση της χώρας μας στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Πόσες συζητήσεις δεν κάναμε και εμείς καθώς ανηφορίζαμε μόνες, με τις συμμαθήτριές μου, την οδό Κυψέλης. Φεύγοντας από το βόλεϊ βρίσκαμε χρόνο καθώς επιστρέφαμε στα σπίτια μας να μιλήσουμε για τις σκέψεις μας με τον φόβο της μη ασφαλούς επιστροφής να μην υπάρχει στις καρδιές μας. Ήταν τότε που τα φώτα στον δρόμο αντικατόπτριζαν το φως που υπήρχε μέσα μας πριν σκοτεινιάσει και αυτό με την πάροδο των χρόνων και με την συνειδητή παραμέληση του πάρκου.
Πως όμως μπορεί ένας νέος άνθρωπος να νιώσει τον αθλητισμό όταν δίπλα στο μέρος που αθλείται βλέπει την εγκατάλειψη, αισθάνεται τον φόβο; Σήμερα, βλέποντας κανείς τους περισσότερους χώρους άθλησής και ολυμπιακών εγκαταστάσεων θα δει πως βρίσκονται δίπλα σε πάρκα ή περιοχές αυστηρώς ακατάλληλες.
Οι επιπτώσεις της παραμέλησης όμως δεν κάνει διακρίσεις σε αυτούς που νοιάζονται και σε αυτούς που αδιαφορούν. Εκείνοι που ζουν σε άλλες γειτονιές, ίσως, ακόμη και στην ίδια, να μην βρίσκουν τον λόγο για να επενδύσουν σε ένα πάρκο ήδη αφημένο. Ωστόσο, οι άνθρωποι μπορεί να μην σκέφτονται τα πάρκα τους, αλλά δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς αυτά. Και μία βασική υποχρέωση της Πολιτείας, συνεπώς, είναι να διασφαλίσει την πλήρη και ασφαλή λειτουργία τους. Είναι να τα επανεντάξει στην καθημερινότητά μας.
Τα Ηνωμένα Έθνη, εκτιμούν πως έως το 2050 πάνω από δύο στους τρεις ανθρώπους θα ζουν σε αστικά κέντρα. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που είδε το φως τη δημοσιότητας οι “πράσινες” υποδομές, από τους ποδηλατόδρομους μέχρι τον καθαρό αέρα, όχι μόνο βοηθούν το περιβάλλον αλλά, επίσης, δημιουργούν θέσεις εργασίας, βελτιώνουν την υγεία και την παραγωγικότητα.
Η καταννόηση αυτών των δεδομένων μοιάζει το κλειδί που μπορεί να σπάσει αυτή την πολιτική παθητικότητα που χρόνια τώρα έχει μετατρέψει τα πάρκα μας σε διαχρονικό στοίχημα. Μάλιστα, οι ψυχολογικές επιπτώσεις σε εκείνους που βλέπουν τη γειτονιά τους παραμελημένη, άρα και την αξία της ατομικότητάς τους αδιάφορη, είναι ουσιαστικές και μέχρι σήμερα μη μετρήσιμες.
Οι ομάδες κατοίκων που έχουν δημιουργηθεί για την ορθή επαναλειτουργία του πάρκου είναι σημαντικές αλλά για την επιτυχία του σκοπού τους είναι απαραίτητη η συνδρομή της Πολιτείας. Τώρα, πολλά μπορούν να ειπωθούν στο πως θα γίνει ουσιαστική η στήριξη αυτή καθώς, υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να αλλάξεις ένα πάρκο. Αλλά η κύρια απόφαση της αναγκαιότητας για αλλαγή της υπάρχουσας κατάστασης δεν επιδέχεται αμφισβήτηση.
Μπορούμε, σήμερα, να θέσουμε ως προτεραιότητα τη διατήρηση και αξιοποίηση των χώρων πρασίνου της πόλης μας. Ή μπορούμε να συνεχίσουμε να περνάμε απέξω τους ανήμποροι να τα χαρούμε, να τα ζήσουμε.
Και έτσι, σε λίγα χρόνια από τώρα, καθώς θα περπατάμε εμείς με τα παιδιά μας την οδό Κερκύρας να βιώνουμε τις δύο επιλογές μας: είτε την αποστροφή του βλέμματος σε αυτό που κάποτε θύμιζε την υπόσχεση που αθετήσαμε στις γενιές που μας ακολουθούσαν είτε την παρατήρηση ενός πάρκου που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας μας και ό,τι αυτή συμβολίζει.
Πηγή φωτογραφίας: STAR